Sosnowieckie Muzeum zaprasza od piątku, 26 kwietnia, do  Pałacu Schoena, gdzie zostanie udostępniona publiczności wyjątkowa wystawa. Po raz pierwszy zobaczymy ponad 250 oryginalnych prac Salvadora Dali z prywatnej kolekcji gruzińskiej rodziny Kesauri. Cały zbiór liczy 2300 cennych eksponatów, z czego 1300 to twórczość tego ekscentrycznego, hiszpańskiego artysty. Poprzednimi jej właścicielami byli Marina Vlady,  gwiazda kina i Włodzimierz Wysocki, legendarny rosyjski pieśniarz.

Katalończyk Salvador Dali (1904 – 1989), to jeden z najsławniejszych artystów XX wieku, ikona surrealizmu, dla jednych geniusz, innych  hochsztapler, który zarazem symbolizował  sukces artystyczny i finansowy. Ten niezwykle utalentowany syn notariusza malował od 10. roku życia, a prezentował swoje obrazy od 14., studiował sztuki piękne w Madrycie, by porzucić teorię dla praktyki w Paryżu. Zawsze rozbawiał, intrygował, szokował, przyciągał krytyków i tłumy  fanów. Zafascynował się Freudem, a obrazy płonących żyraf czy roztapiających się zegarów (słynny obraz  „Trwałość pamięci”/„Miękkie zegary”)  uczynił  symbolem surrealizmu i swoim znakiem firmowym. Tworzył i wystawiał w Paryżu i Nowym Jorku, by w II połowie XX wieku powrócić do Hiszpanii. Znał wszystkich wielkich i słynnych twórców, reżyserów filmowych i artystów swoich czasów. W 1974 r., w rodzinnym Figueres założył muzeum pn. Teatro Museo Dali na ruinach zbombardowanego teatru, bo często podkreślał iż jego życie było teatrem.

Twórczość ilustratorska Dalego, mniej znana w powszechnym odbiorze, stanowi ważny element  artystycznego dossier. Brał na warsztat arcydzieła literatury jak „Don Kichot”, „Alicja w Krainie Czarów”, „Dekameron”, „Apokalipsa św. Jana”. Jednakże największe mistrzostwo prezentują prace, które wykonał w latach 50. XX wieku do jubileuszowego wydania „Boskiej komedii”  Dantego Alighieri, na zlecenie biblioteki Libreria dello Stato in Roma, z okazji 700. rocznicy urodzin jej autora. Te właśnie grafiki obejrzymy w Pałacu Schoena.

– Namalował 100 kolorowych ilustracji w technice akwareli, po jednej wstępnej i 33 do każdej części poematu, czyli Piekła, Czyśćca i Raju – wyjaśnia kustosz Joanna Kunysz  z Działu Promocji i Edukacji. – Powstały prace uważane za jedno z najwybitniejszych osiągnięć artysty. Pomimo wycofania się Włochów z umowy, którzy powierzyli wykonanie zlecenia rodakowi, Dali ukończył dzieło. Akwarele były prezentowane w Rzymie i Paryżu. Prawa do nich wykupił w roku 1959 Les Heures Claires. Zostały następnie przez malarza i dwóch znakomitych drzeworytników, Raymonda Jacqueta i Jeana Taricco,  przeniesione w technikę drzeworytu. Aby przystosować je do kolorowego druku, zrobiono specjalne matryce z drzewa bukszpanowego po 30 lub 40 do każdej grafiki, w sumie wykonano ich  3,5 tysiąca. Ostatecznie zostały wydane we Francji, na ekskluzywnym papierze BFK  Rives – dodaje.

Ekspozycja w  Pałacu Schoena zaprezentuje ponad 250 oryginalnych prac artysty: 200 grafik (100 + 100) oraz 50 dekompozycji, tzn. wybrane trzy grafiki rozbite na poszczególne warstwy koloru, pozwalające  prześledzić proces powstawania  barwnej odbitki. Zobaczymy także kilka prac ceramicznych mistrza. Dzieła, rozmieszczone  w ośmiu salach pałacu, zajmują ponad 350-metrową powierzchnię.

– Wystawa, po raz pierwszy prezentowana w Polsce w pełnym zakresie, umożliwi odbiorcom lepsze poznanie i zrozumienie języka sztuki Dalego, ponieważ wszystkie znane z prac malarskich motywy, rozwiązania formalne i warsztatowe są w nich widoczne – mówi Joanna Kunysz. – Znajdziemy zdeformowane postacie i „miękkie” przedmioty, makabrę i groteskę. Zaskakują barwy, szczególnie i   wbrew tradycji  użycie jasnych kolorów obrazujących piekło. Wszystkie łączy nieograniczona fantazja autora. Pozwalają prześledzić proces materializowania się świata wyobraźni artysty, docenić mistrzostwo warsztatu, poznać  filozofię i zrozumieć artystyczne credo – tłumaczy.

Kuratorami wystawy są Vassili Kesauri i Aleksandre Kesauri, ojciec i syn, świetnie mówiący po polsku. Od kilku lat organizują wspaniałe ekspozycje we współpracy z muzeami i galeriami Polski i Europy. W Poznaniu, gdzie mają swoją siedzibę, otworzyli Dalineum – Centrum Salvadora Dali. Wystawa w klimatycznym Pałacu Schoenów będzie prezentowana do 11 sierpnia.

Teresa Stokłosa