Informujemy, że na tej stronie stosujemy pliki cookies (tzw. ciasteczka). Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
Jeśli chcą Państwo zmienić tę opcję, należy zmienić ustawienia przeglądarki dotyczące przechowywania i uzyskiwania dostępu do plików cookies w Państwa komputerze. Rozumiem komunikat.

Kliknij tu aby zamknąć powiadomienie.

Kultura

dodane 17.04.2015

Wystawa „Ścieżki pamięci…Pozostały tylko kamienie”

[Będzin]

W Podziemiach Będzińskich można zwiedzać nową wystawę czasową pt. „Ścieżki pamięci…Pozostały tylko kamienie”, upamiętniającą przypadający na 15 kwietnia Dzień „Pamięci” Holokaustu i Aktów Odwagi. Wystawie będzie towarzyszyła prelekcja wraz z prezentacją multimedialną pt. „Tradycje pogrzebowe w judaizmie. Cmentarze żydowskie w Zagłębiu”, która zostanie zaprezentowana w Pałacu Mieroszewskich w niedzielę 19 kwietnia o godzinie 12.00. Wstęp wolny.

 

Ekspozycja jest efektem realizacji projektu, którego celem było udokumentowanie śladów społeczności żydowskiej na terenie województwa łódzkiego. Autorzy prezentowanych fotografii – Andrzej Białkowski z Ośrodka Regionalnego Łódzkiego Domu Kultury oraz Piotr Wypych z Zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych z siedzibą w Moszczenicy – utrwalili stan zachowania kilkunastu cmentarzy żydowskich a ich badania terenowe doprowadziły do powstania rejestru prawie 50 miejsc pochówku.

 

Obecność Żydów na terenie naszego kraju udokumentowana jest od czasów średniowiecza a tym samym jest to najstarsza mniejszość etniczna na ziemiach polskich. Przez szereg stuleci żyli oni w izolacji, do której przyczyniała się zarówno ortodoksyjna religia, jaką jest judaizm oraz „niezrozumiałe” języki – hebrajski i jidysz (powstały na bazie języka niemieckiego), którymi się posługiwali. Stopniowa asymilacja kulturowa została zapoczątkowana dopiero w XIX wieku i trwała aż do 1939 roku.


Okupacja niemiecka spowodowała zagładę ludności żydowskiej i zniszczenie większości materialnych obiektów ich kultury. Znaczna część synagog została zburzona. A inne były wielokrotnie przebudowywane. W związku z tym straciły swoje charakterystyczne cechy i pierwotny charakter. Pozostałe do dziś relikty nekropolii są cennym zabytkiem świadczącym o wielonarodowej i wielokulturowej historii Polski, są również fragmentem nieistniejącego już świata, który jeszcze do niedawna wtopiony był w polski krajobraz.

 

Żydzi posiadają wiele określeń na oznaczenie cmentarza: beit kwarot (dom grobów), dom życia (beit chaim), dom uroczystego zgromadzenia wszystkich żyjących (beit moed lechom chaj) lub dom wieczności (beit olam). W użyciu są też nazwy: „dobre miejsce” i „żydowski ogród”. Określenia „kirkut” i „kirchol”, które są zniekształceniami niemieckiego słowa „Kirchhof”, nie są używane przez Żydów. Teren właściwego cmentarza często poprzedzony był częścią przed cmentarną. Znajdowała się tu mykwa i dom przedpogrzebowy zwany domem oczyszczenia a na większych cmentarzach budowano synagogi.

 

Obrzędy pogrzebowe nie były skomplikowane, a przygotowaniem i pogrzebem zajmowało się specjalnie w tym celu powołane bractwo Chewra Kadisza. Po śmierci ciało poddawano rytualnemu obmyciu a następnie ubierano w prostą, białą szatę z lnu, mężczyznom zakładano tałes z obciętymi frędzlami. Zmarli nie mogli mieć przy sobie jakichkolwiek przedmiotów codziennego użytku. Pogrzeb odbywał się w dniu śmierci albo najpóźniej w dniu następnym. Zwłoki składano bezpośrednio w ziemi, później w prostych, skromnych trumnach w pozycji leżącej. Według tradycji zwłoki chowano twarzą w kierunku Jerozolimy na linii wschód – zachód, w nogach zmarłego ustawiano pomnik, na którym po stronie wschodniej umieszczano epitafium w języku hebrajskim.

 

Kształty pomników zmieniały się, aż wykształciła się forma popularnej do dziś macewy (po hebrajsku nagrobek) będącej pionowo stojącą płytą zakończoną linią prostą, trójkątem lub półkolem. Macewy wykonane były najczęściej
z piaskowca, rzadziej z innych rodzajów skał. Nawiązując swym wyglądem do kształtu bramy macewa miała symbolizować przejście z życia ziemskiego do życia wiecznego. Po roku od śmierci, wg kalendarza żydowskiego, rodzina mogła ustawić na grobie kamienną macewę. Żydowskie nagrobki najczęściej składały się z trzech części: cokołu niewielkich rozmiarów, części środkowej poświęconej na inskrypcję i reliefu, na którym – w formie symbolicznej płaskorzeźby – przedstawiano osobę zmarłą, jej zasługi, zawód, imię, cechy charakteru, funkcję w społeczności.

 

(s)

 

foto: Bartosz Gawlik

Wróć Archiwum działu

Alert

 

Jesteś świadkiem ważnego wydarzenia?
Urzędnicza bezmyślność dobrowadza Cię do szału?
Wiesz o czymś, co może zainteresować media?

 

Napisz do "Wiadomości Zagłębia": redakcja@wiadomoscizaglebia.pl

KONKURSY

 

PRACA

 

 

 

 

Adres redakcji:

"Wiadomości Zagłębia"
ul. Kilińskiego 43

41-200 Sosnowiec

e-mail: redakcja@wiadomoscizaglebia.pl