Sztuka Józefa Szajny (1922 – 2008), malarza, scenografa, reżysera, twórcy teatru awangardowego, to protest przeciwko pogardzie, wojnie i totalitaryzmom, a w obecnej sytuacji geopolitycznej świata uruchamia kolejne konteksty, nabiera nowych znaczeń. Jeszcze tylko kilka dni – do niedzieli 26 lutego – potrwa poruszająca wystawa dzieł Szajny pn. „Człowiek jako najwyższa wartość i źródło formy” w katowickim Centrum Scenografii Polskiej przy nowym Muzeum Śląskim.

– Zmieniły się kryteria pojmowania świata, zaś kategorie estetyczne obowiązujące jeszcze na początku XX wieku stały się anachroniczne – tłumaczy Danuta Piękoś-Owczarek z Działu Promocji Muzeum Śląskim. – Szajna poszukiwał nowych środków wyrazu, jego sztuka jest wyrazem krzyku, wyrasta z osobistych, dramatycznych doświadczeń, które nabierają uniwersalnego wymiaru. Ten wielki artysta powiedział, że „człowiek nie jest wolny od lęku, więc sięgam w swojej sztuce po symbole, po znaki przedmiotów, aby stała się ta sztuka uniwersalna, w każdym czasie i w każdej kulturze zrozumiana”. Kompozycje Szajny nie są piękne, one poruszają, wpływają na emocje. Są nie tylko pouczeniem, ale przede wszystkim odbiciem niepokojów i dręczących pytań, które stawia sobie człowiek – dodaje.

– Finisaż tej wyjątkowej wystawy ramach cyklu „Kanon i remix przestrzeni polskiego teatru XX i XXI wieku” rozpocznie się 26 bm. o godzinie 17.00 wykładem przybliżającym życie twórczość Józefa Szajny, który wygłosi dr Bożena Kowalska, historyk, krytyk i teoretyk sztuki, autorka monografii Romana Opałki, Jana Berdyszaka, Wojciecha Fangora oraz innych polskich artystów awangardowych. – Po wykładzie zapraszamy na kuratorskie oprowadzanie po wystawie, a o jej koncepcji oraz prezentowanych dziełach opowiedzą Jolanta Niedoba z Muzeum Śląskiego oraz Łukasz Szajna, malarz, grafik, autor aranżacji przestrzeni wystawy, a prywatnie syn artysty – informuje Danuta Piękoś.

Wystawa w Centrum Scenografii Polskiej przy ul. T. Dobrowolskiego 1 doskonale oddaje sens słów zawartych w jednym z manifestów artysty: „Sztuka jest rzeczą ludzi, a człowiek podmiotem, nie przedmiotem świata”.

Teresa Stokłosa