Informujemy, że na tej stronie stosujemy pliki cookies (tzw. ciasteczka). Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
Jeśli chcą Państwo zmienić tę opcję, należy zmienić ustawienia przeglądarki dotyczące przechowywania i uzyskiwania dostępu do plików cookies w Państwa komputerze. Rozumiem komunikat.

Kliknij tu aby zamknąć powiadomienie.

Kultura

dodane 09.05.2019

 Niezapomniane kobiety powstań i pokój zagadek

[Region]

Rola kobiet w powstaniach i wydarzeniach okołoplebiscytowych jest praktycznie nieznana. Dzięki wielu badaniom źródeł historycznych udało się wydobyć z zapomnienia tę bardzo znaczącą dla XX-wiecznej naszej historii zbiorowość. Dlatego to właśnie kobietom poświęcona została najnowsza wystawa w Muzeum Śląskim, zatytułowana „Niezapomniane. Kobiety w czasie powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku”. Wystawie, której wernisaż odbył się 2 maja w rocznicę III powstania, towarzyszy pierwszy w regionie muzealny pokój zagadek o nazwie „Skrytka powstańców”.


Mówiąc o powstańcach śląskich, myślimy głównie o mężczyznach – tłumaczy Paweł Doś, rzecznik prasowy. Owszem, tylko niewielki odsetek powstańców stanowiły kobiety, było ich około 2-3 procent wśród ok. 40-60 tysięcy powstańców. A jednak gdyby nie ich mobilizacja i wsparcie, zarówno powstania, jak i akcja plebiscytowa nie nabrałyby takiego znaczenia. Kobiety można odnaleźć w każdej z form działalności. Walczyły z bronią w ręku, chociaż były to sytuacje epizodyczne, kopały okopy, organizowały pomoc rannym, były kurierkami czy tłumaczkami, obsługiwały telefony i telegrafy. Były przy tym uznawane za niezwykle odpowiedzialne i zdyscyplinowane, a także zachowujące spokój i zimną krew wyjaśnia.


Na wystawie można odnaleźć historie kobiet aktywnie uczestniczących w powstaniach śląskich i plebiscycie, podejmujących się różnych odpowiedzialnych zadań. Ale w centrum uwagi tej kameralnej, intymnej wręcz ekspozycji znajdują się ciche bohaterki tych wydarzeń – żony, matki czy siostry powstańców, nad których rolą przechodzimy często do porządku dziennego. A to one wzięły na siebie całą odpowiedzialność za opiekę nad rodzinami i ich utrzymanie, gdy mężczyźni byli na wojnie, walczyli w powstaniach, działali w związku z plebiscytem, a później znaleźli się na tułaczce, wygnaniu, w więzieniach hitlerowskich, obozach koncentracyjnych. To kobiety podtrzymywały wówczas byt rodzin. Celem wystawy jest wydobycie z cienia tej zapomnianej, a niezwykle ważnej zbiorowości, którą tworzyły przecież babcie, ciotki i matki wielu dzisiejszych mieszkańców regionu.


Ekspozycja stanowi kolejny rozdział w badaniach nad powstaniami prowadzonych od samego początku działalności Muzeum Śląskiego w 1929 r., kiedy to instytucja rozpoczęła zbieranie pamiątek powstańczych i plebiscytowych. Działania te zostały zintensyfikowane w ostatnich latach, czego wyrazem jest cykl publikacji, w tym monumentalne wydawnictwo „Archiwum powstań śląskich”. Pierwszy jego tom ukazał się w 2017 r., a tom drugi ukaże się w przyszłym roku.


Prezentowane obiekty pochodzą przede wszystkim ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach, a także z innych placówek muzealnych: Chorzowa, Gliwic, Katowic, Raciborza, Rudy Śląskiej, Rybnika i Zabrza oraz ze zbiorów prywatnych potomków powstańców. To materiały propagandowe jak plakaty, pocztówki, ulotki, sprzęt medyczny czy biurowy.


Przed przygotowaniem wystawy przeprowadzono liczne badania historyczne – mówi Paweł Doś. Temat obecności kobiet w trakcie działań powstańczych i plebiscytowych nie został jednak wyczerpany. Dlatego Muzeum Śląskie zachęca do eksplorowania rodzinnych historii, a następnie do podzielenia się nimi. Z pewnością w wielu rodzinach przechowywana jest pamięć o wyjątkowych postaciach, ale także o cichych bohaterkach tamtych wydarzeń. Na wystawie umieszczona została specjalna księga, w której można zapisać osobiste historie, szczególnie cenne są te dotyczące udziału kobiet. Zachęcamy do zwiedzania razem z babciami, matkami czy ciociami oraz do wpisywania do księgi wszelkich wspomnień i opowieści wartych przypomnienia i zapamiętania zaprasza.


Eksponaty podzielono na kilka obszarów tematycznych: życie codzienne, na froncie, w powstańczym szpitalu, w sztabie, w akcji plebiscytowej. Częścią wystawy jest pierwszy na Śląsku muzealny pokój zagadek, nazwany „Skrytką powstańców”. To specjalna sala przygotowana w przestrzeni ekspozycji, w której wykorzystano popularną formę quizu. Uczestnicy mają rozwiązać szereg zadań dotyczących wszystkich trzech powstań śląskich, w czym może pomóc uważna lektura zaprezentowanego tematu. By osiągnąć sukces i odnaleźć skrytkę, muszą wykazać się także ścisłą współpracą. W pokoju zagadek może jednocześnie przebywać od dwóch do sześciu osób, a w przypadku grup szkolnych do 10 osób. Czas na ich rozwiązywanie jest ograniczony i wynosi 45 minut.


„Niezapomniane kobiety powstań” można oglądać w muzealnym Centrum Scenografii Polskiej,  w Katowicach przy ul. Dobrowolskiego, od 3 maja br. do 5 stycznia 2020 r. Kuratorem wystawy, dofinansowanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jest dr Paweł Parys, przy współpracy Małgorzaty Paul. Opiekunem merytorycznym pokoju zagadek jest dr Dawid Keller.

 

(TS)

 

Wróć Archiwum działu

Alert

 

Jesteś świadkiem ważnego wydarzenia?
Urzędnicza bezmyślność dobrowadza Cię do szału?
Wiesz o czymś, co może zainteresować media?

 

Napisz do "Wiadomości Zagłębia": redakcja@wiadomoscizaglebia.pl

KONKURSY

 

PRACA

 

 

 

 

Adres redakcji:

"Wiadomości Zagłębia"
ul. Kilińskiego 43

41-200 Sosnowiec

e-mail: redakcja@wiadomoscizaglebia.pl