Muzeum Śląskie w Katowicach zaprasza do nostalgicznej podróży przez Górny Śląsk z początków XX w. w zabytkowym fotoplastykonie. To  dziewiętnastowieczne urządzenie do prezentacji fotografii trójwymiarowych pochodzi z Sosnowca, stanowiąc jedną z atrakcji placówki.

Choć obraz stereoskopowy (trójwymiarowy) wynaleziony został już w 1838 r. przez Charlesa Wheatstone’a, za właściwego wynalazcę fotoplastykonu uznano Augusta Fuhrmanna, berlińczyka pochodzącego z Namysłowa. On bowiem nadał urządzeniu ostateczny kształt, który rozpowszechnił się na całym świecie. Patent Fuhrmanna zadebiutował w roku 1885 we Wrocławiu. W drewnianej walcowatej konstrukcji mieściło się 25 stereoskopów, urządzenie poruszał mechanizm zegarowy, a oświetlenie było gazowe. Z czasem wprowadzono mechanizm elektryczny. Fotoplastykony stały się  bardzo popularne, ale w XX w. musiały ustąpić przed  błyskawiczną karierą kina.

Prezentowany obecnie w starym  fotoplastykonie seans, który można zobaczyć do 10 maja, nawiązuje do Górnego Śląska jako regionu, gdzie przemysł i architektura przenikają się wyjątkowo głęboko. To kraina wielkich budowli przemysłowych: kopalni, hut, walcowni, elektrowni węglowych. Króluje tu czerwona cegła, z której wybudowano znakomitą większość z nich. Cegła to także główny budulec słynnych familoków, robotniczych kamienic urzekających prostotą i surowym charakterem,  pięknem architektury. Modernizm jest tu zaskakująco powszechny i Katowice z powodzeniem konkurują z bardziej pod tym względem znaną Gdynią. Kamienice secesyjne to dziś duma wielu, nie tylko śląskich, miast, które powszechnie je remontują, przywracając tym samym dawny splendor ulicom. Gmachy regionalnych ratuszy i pałace arystokracji to przykłady nurtów historyzujących: neorenesansu czy neobaroku.

Seans składa się z 48 slajdów ze zbiorów Muzeum Śląskiego, pochodzących z lat 1905–1944, które można oglądać w jego siedzibie przy ul. T. Dobrowolskiego 1, poziom -4. Wybór slajdów: Danuta Kowalik-Dura, tekst wstępu: Mariusz Gąsior.

(TS)